Nederland in de ban van de tulp

De tulp, één van Nederlands bekendste nationale symbolen, is over de hele wereld een gewild product. Tulpenbollen zijn nu ruimschoots verkrijgbaar, maar dat was rond 1600 wat anders. De tulp, van origine een plant uit Turkije, werd toen al in Nederland gekweekt. Het was in die tijd een zeer zeldzame plant. Een virusinfectie in de plant veroorzaakte tijdens het kweken een verrassend effect: felgekleurde vlammen in de bloem. Juist deze tulpen waren toen zeer geliefd vanwege hun zeldzaamheid. Het begin van de tulpenmanie...

Tulpenmanie

Kort na 1600 begonnen de prijzen van tulpenbollen te stijgen. Het Franse hof betaalde honderden guldens voor een tulpenbloem, die de dames op een galabal in hun decolleté droegen. In 1623 betaalde men voor één enkele tulpenbol 1000 gulden en dat terwijl het gemiddelde jaarinkomen op 150 gulden lag! De prijzen liepen zo hoog op dat mensen bereid waren hetzelfde te betalen voor een zak tulpenbollen als voor een rijtje Amsterdamse grachtenpanden!

Tulpenmanie: Semper Augustus tulp

De tulpenmanie eindigde in een complete gekte van speculatie met grote sommen geld. In 1635 werd een koop geregistreerd van veertig tulpenbollen tegen een prijs van 100.000 gulden (omgerekend 1.5 miljoen euro nu!). Een record was de verkoop van één enkele tulpenbol, de Semper Augustus. Deze werd in Haarlem verkocht voor 6000 gulden, omgerekend € 100.000,- in onze tijd.

De tulpenhandel was een hype waaraan begin februari 1637 een abrupt einde kwam. Het bleek een psychologische gekte, een zeepbel. Wanneer een handelaar uit Haarlem een partij tulpenbollen die hij voor een klein fortuin had gekocht niet weet te slijten, komt er op 3 februari 1637 een einde aan de zogeheten tulpenmanie. De complete markt voor tulpenbollen stortte in. Deze hype wordt ook wel tulpenwoede, tulpengekte, bollengekte of bollenrazernij genoemd. De tulpenmanie wordt door economen gezien als de eerste hype en speculatiegolf in de wereldgeschiedenis.

Stilleven met bloemen, Hans Bollongier, 1639, Rijksmuseum Amsterdam